Een pen waar de inkt nooit van op is. Jasper van Vugt schrijft sinds 2002 voor o.a. OOR, Algemeen Dagblad, Jazz Magazine en Buma Cultuur. Maar als je op hem gaat letten zie je hem ook steeds meer bij muziek gerelateerde workshops en in jury’s. We waren nieuwsgierig naar het verhaal achter deze veelzijdige freelancer in de muziekwereld en vroegen hem o.a. over zijn wonderlijke loopbaan, tips om de pers te benaderen en het kiezen van de juiste momenten als artiest, ’Muziek is geen loterij, je moet een plan hebben.’
Waar is jouw passie voor muziek begonnen?
‘Zelf wilde ik nooit muzikant worden maar ben wel altijd bezeten geweest van muziek. Het begon bij Guns ‘n Roses, de eerste band waar ik fan van was. Ik las alle interviews om vervolgens achter hun inspiratiebronnen te komen. Vervolgens ging ik die artiesten weer dagenlang napluizen in de bibliotheek. Dan kom je bij zoveel meer acts, een schatkamer gaat voor je open. De artikelen die je dan leest, dat geeft voor mij vaak een bepaalde waardering voor de muziek. Dat bijvoorbeeld Billy Corgan als The Smashing Pumpkins het album Siamese Dream vrijwel in zijn eentje heeft gemaakt maakt voor mij het album nog beter.’
Je staat er om bekend veel jonge bands uit te lichten, kan je jouw nieuwsgierigheid naar nieuwe acts verklaren?
‘Het gaat mij om de muziek, maakt niet uit wie het maakt. Zo blijf ik altijd nieuwsgierig naar nieuwe, jonge artiesten omdat ik hoop dat ze iets maken wat ik nog niet ken of ooit gehoord heb. Maar als artiest moet het denk ik niet je belangrijkste doel zijn om uniek te zijn, zo zie ik heel veel bands die origineel willen zijn maar zichzelf daarmee in de voet schieten omdat het resultaat te gekunsteld wordt. Vaar als artiest meer op je eigen intuïtie over hoe je iets wilt maken. Als je teveel uit je hoofd gaat werken omdat je denkt dat mensen dat willen zien en horen gaat het mis, je moet pas uit je hoofd gaan werken als het liedje af is.’
Moeten artiesten in dit proces veel luisteren naar feedback van anderen?
‘Als je honderd mensen hebt zijn er ook honderd meningen, daar moet je voorzichtig mee zijn als muzikant. Het belangrijkste is dat je maakt wat je wilt maken want als je dan niet bereikt wat je hoopte te bereiken heb jezelf in ieder geval niet verloochent. Ik kom zoveel bands tegen die zo erg bezig zijn met doorbreken en daarom veel concessies aan het eigen werk doen. Het resulteert in muziek dat een slap aftreksel wordt van iets wat je van de radio kent. Het voldoet aan alle ‘regels’ van radiovriendelijke muziek maar schort aan twee belangrijke elementen, een goed idee die met gevoel en passie wordt overgebracht.’
‘Het hoeft daarom ook niet voor elke artiest of band nodig te zijn om mee te doen aan muzikale wedstrijden. Sterker nog, ik weet niet of ik zelf zou meedoen aan een wedstrijd als ik artiest was. Het is belangrijk om te beseffen wat je hebt aan een wedstrijd als muzikant. Om daar een goed beeld van te krijgen spreek ik graag over het gebruik van jokers. Als je kijkt naar carrière van de meeste bands die naar een bepaald punt toewerken in een tijdsbestek van gemiddeld 4 jaar zie je dat je er een aantal jokermomenten zijn in dit proces. Een bandcompetitie kan een joker zijn, net als bijvoorbeeld Eurosonic Noorderslag of de Popronde.’
Dus als ik het goed begrijp, een joker is een moment dat je uitgelicht wordt als artiest?
‘Ja. En daarmee een push krijgt, daarom moet je de jokers heel bewust inzetten. Er zijn niet veel jokers en je kan de meeste maar één keer inzetten. Als je ze te vroeg inzet zak je vaak door het ijs als artiest en te laat is de toegevoegde waarde minder. Liever te laat dan te vroeg omdat er meer klaar voor bent maar de joker niet echt nodig hebt op dat moment. Maar idealiter op het juiste moment natuurlijk.’
‘Verkeerd gebruik van een joker door bands zie ik bijvoorbeeld bij de inschrijving voor de Popronde. Sommige artiesten worden met hakken over de sloot geselecteerd wat resulteert in twee optredens op het festival. Als je het twee jaar later probeert hebben veel meer mensen van je gehoord en heb je meer ervaring op het podium. Dat zie je dat ze opeens twintig optredens hebben en daarmee kunnen doorstromen naar Noorderslag.’
Fake Billy & The False Prophets tijdens de Popronde in Apeldoorn Ozzy, foto door Kim Balster
Dus je moet geduld hebben met het gebruik van deze jokers?
‘Zoals bekend is er geen stappenplan wat je kan volgen om door te breken. Het is onderdeel van het grotere plan van drie a vier jaar wat je hebt als artiest. Je moet het eigenlijk zien als bedrijfsplan waarin je bepaalt wat belangrijk is en wanneer je de jokers inzet. Er moet ook een plan B gereed zijn want er zijn heel veel bands die geen back up hebben. Wat als je bijvoorbeeld niet voor de Popronde wordt geselecteerd, wat ga je dan doen? Dan moet je een alternatief plan hebben, zodat je het jaar daarop wél geselecteerd wordt.’
Op Gigstarter staan heel veel Do It Yourself artiesten dus vandaar de vraag, kan je een bedrijfsplan zelf maken als artiest?
‘Dat kan zeker, ga daarvoor eerst bij elkaar zitten om goed te bespreken waar jullie gezamenlijke doelen liggen. Vraag je af welke ambities en plannen jullie hebben als act en maak dit ook concreet. Als je bijvoorbeeld op een festival wilt optreden, zoek dan uit welk festival bij jullie muzieksoort past. Zo raad ik bands die op Lowlands willen staan aan om eens goed het programmaboekje van vorige edities erbij te pakken en te kijken welke Nederlandse bands waar optraden. Vraag jezelf af of je klaar bent om die spots de komende editie in te vullen. Zo ja, ga dan op zoek naar de boeker van de desbetreffende tent en val bij diegene op.’
‘Muziek is geen loterij. Artiesten die een plan hebben en dit combineren met hard werken, geluk en talent hebben kans om het te redden. Er is geen overnight succes of snelweg naar beroemdheid.’
Terug naar je eigen loopbaan, hoe ben je de muziekwereld ingekomen?
‘Ik studeerde psychologie maar was gek van muziek. Mijn teamgenoot bij voetbal verbreedde destijds mijn muzikale horizon met o.a. Jeff Buckley, iedereen had het na de wedstrijd over de scheids, wij over muziek. Via Festivalinfo kon ik stukken schrijven over muziek en het leek mij erg leuk om te schrijven over Pinkpop. Op dit stuk kreeg ik veel leuke reacties waardoor ik dacht, dat moet ik vaker doen. Was allemaal voor de lol en dacht nooit dat ik muziekjournalist zou worden.’
‘Mijn favoriete muziekjournalist was Tom Engelshoven en toen hij schreef over Jeff Buckley heb ik de bootlegs (een onofficiële studio of concertopname - red.) die ik had liggen gekopieerd en ouderwets naar hem opgestuurd. Hoorde hele tijd niks van hem en dacht dat een bedankje er niet vanaf kon. Vervolgens open ik de eerstvolgende OOR waarin Tom schrijft dat hij het geweldige bootlegs vond en dit stuk met tranen in zijn ogen schreef. Daarvoor wou hij één iemand bedanken, bedankt j. Hij wist dat ik de column zou lezen en dat heb ik adembenemend gedaan, prachtig. Een jaar later kwamen we elkaar weer tegen. We hadden het uiteraard over de bootlegs en dat ik schreef over muziek. Nadat ik hem wat van mijn werk opstuurde vroeg hij mij om voor OOR te komen schrijven, een grote wens kwam in vervulling.’
Jeff Buckley op de voorpagina van OOR met de iconische foto van Anton Corbijn
Merk je tijdens je loopbaan dat het schrijven je steeds beter afgaat?
‘Ja tuurlijk, je kan het zien als een spier die je oefent en traint. Een beetje talent is fijn maar je hoeft geen Dostojevsky te zijn om te schrijven over muziek. Er zijn bepaalde zaken waaraan je vast kan houden zoals het belang van een goede openingszin. Ook zie je het woord ik bijna nooit in mijn artikelen want het stuk gaat niet om mij maar om de artiest. Mijn persoonlijkheid zit ook in de stukken maar meer op de achtergrond.’
Jouw mening komt vaak wel naar voren in jouw stukken, vind je het belangrijk om kritisch te kijken naar muziek?
‘Als je genuanceerd bent is het minder leuk om te lezen maar dat betekent niet dat ik iemand compleet de grond hoef in te boren. Het is maar een mening, zo moeten mensen het ook lezen. Heel veel artiesten betrekken het werk op zichzelf en daardoor ook de kritieken, maar ik beoordeel alleen de muziek en niet iemands persoonlijkheid. Ook al voelt het soms wel zo voor diegene die het leest omdat een creatie erg persoonlijk is. Zelf zal ik niet zo snel heel kritisch zijn maar als iets slecht is moet je het ook zeker benoemen, zeker buitenlandse bands.’
Nederlanders hebben een streepje voor?
‘Ja, ik denk daar bewust over na want de Nederlandse bands hechten meer waarde aan mijn stukken en Nederlandse pers over het algemeen. Logisch ook want Nederland is als land toch je grootste afzetmarkt. Begrijp mij niet verkeerd hoor, zal nog steeds zeggen als het slecht is maar zeker meer letten op mijn woorden.’
Krijg je als journalist veel persberichten binnen en hoe kunnen artiesten jou het best benaderen?
‘Ja, mijn inbox zit er aardig vol mee. Ik kijk alles door en als het interessant is lees ik het. Het is verbazingwekkend hoe weinig bands bezig zijn met publiciteit en hoe ze het aanpakken. Zo word ik vaak via Facebook benaderd door mensen met wie ik geen vrienden ben, waardoor het in inboxen terecht komt waar ik geen weet van heb. Ik vind dat niet professioneel, mail mij gewoon.’
‘Veel muzikanten denken vanuit zichzelf en niet vanuit de ontvangende kant. Als je die omslag als artiest kunt maken ben je al halverwege. Denk bijvoorbeeld na over hoe je het zelf fijn zou vinden om benaderd te worden. We hoeven geen beste vrienden te worden maar introduceer jezelf, stuur wat achtergrondinfo en tourdata mee en vraag of ik jouw nummers wil luisteren. Gevolgd door een uitnodiging voor een releaseshow en dan ben je al een heel eind met de juiste mail.’
'Uitgesproken artiesten zoals zangeres Grimes hebben altijd mijn interesse.'
Kan je als artiest iedereen aanschrijven of moet je goed nadenken over de keuze van het medium?
‘Jazeker, een goede keuze hoort ook bij het plan. Het heeft bijna geen zin om als beginnende band direct de Volkskrant te benaderen of de OOR. Je moet kleiner denken want als beginnende band ga je ook niet direct bij de Ziggo Dome aankloppen.’
‘Wees realistisch en kijk bijvoorbeeld naar bands die even populair zijn binnen je genre of waarmee je samen optreedt. Waar scoren zij recensies en wie schrijft die stukken? Zoek de schrijvers van de stukken op want blijkbaar houdt de schrijver van diezelfde muziekstijl. Het is geen hogere wiskunde maar wordt nog vaak vergeten.’
Welke artiesten vind jij interessant om te interviewen?
‘Uitgesproken artiesten hebben altijd meer mijn interesse. Ik vind dat een uitgesproken mening ook de muziek ten goede komt want het maakt het werk een stuk interessanter, het zet je aan het denken als luisteraar. Zo vind ik Grimes interessanter omdat ze haar mond durft open te trekken over feministische zaken en niet een oppervlakkig iemand is die beroemd wilt worden en daarom op de vlakte blijft, bang een potentieel doelgroep te beledigen.’
Jij hamert erop dat artiesten eerst EP’s moeten uitbrengen in plaats van direct een album, hoe komt dat?
‘Zoals eerder besproken moet je als artiest denken in momenten. Daarom hamer ik op dat ze EP’s moeten uitbrengen en niet meteen een debuut album. Als je na drie sterke EP’s een fanbase hebt opgebouwd kijken mensen echt uit naar jouw debuutalbum en bijbehorende optredens want jouw debuut album is de belangrijkste plaat die je maakt.’
‘Het concept van een album wordt denk ik op een gegeven moment steeds minder belangrijk voor bands. Techniek bepaalt hoe je muziek luistert en hoe lang, nu is er geen limiet meer. Op Spotify zijn bijvoorbeeld al meer playlists dan albums. Een teken aan de wand.’
Hoe ziet voor jezelf de toekomst eruit?
‘Een aantal jaar heb ik alleen over muziek geschreven. Fulltime muziekjournalist heb ik een tijd gedaan maar had het gevoel dat ik afgestompt werd en woorden aan het produceren was. Moest zo snel werk afleveren dat het grotendeels inwisselbaar werd en ik er minder plezier aan beleefde. Toen ben ik een jaar gaan reizen en kwam erachter dat ik mijn horizon echt wilde verbreden. Daarom ben ik in de loop van de jaren ook gaan lesgeven en veel geschreven over niet muzikale onderwerpen. Nu is het een mix van activiteiten en dingen die ik leuk vind. Een luxe positie waarin muziek nog steeds centraal staat. Daar blijf ik te bezeten voor.’
