Oprichter Roy Cremers van Voordekunst: ‘Crowdfunding is meer dan alleen het doelbedrag’

Roy Cremers bedacht tien jaar geleden het invloedrijke crowdfundplatform Voordekunst. Het Nederlandse platform is gericht op de cultuursector en alle soorten makers en instellingen kunnen op de website een campagne beginnen om geld op te halen. Al meer dan 21 miljoen euro is op deze manier naar kunst & cultuur in Nederland gegaan. Reden genoeg om de inspirerende oprichter Roy te spreken over het ontstaan van het platform, de kansen voor artiesten en het belang van crowdfunding.

Kan je ons meenemen naar het begin van Voordekunst?

‘Het idee voor Voordekunst is redelijk spontaan ontstaan. Ik werkte bij het AFK (Amsterdams Fonds voor de Kunst red.) en ik merkte dat ik steeds vaker moest uitleggen wat ik deed en waarom we subsidies aan kunstenaars verstrekken. Toen ik door ging vragen snapte ik pas waar al deze vragen vandaan kwamen. Heel veel Nederlanders kennen geen kunstenaars en hebben soms een verknipt beeld van kunstenaars als mensen die een handje ophouden om subsidie te krijgen en verder niets uit te voeren.’

Roy Cremers

‘Bij de vele aanvragen voor subsidie merkte ik ook dat heel veel makers en instellingen moeite hebben om zichzelf te presenteren. Soms had ik na tien kantjes geen idee wat ze eigenlijk wilden terwijl dat in een persoonlijk gesprek met de maker meteen duidelijk werd. Ik voelde de urgentie om iets te ontwikkelen wat makers zichtbaarder maakt en waarmee ze makkelijk aan het publiek kunnen vertellen wat ze doen en wat hen drijft. Tegelijkertijd dacht ik na over manieren om het publiek meer bij de kunstsector te betrekken. Toen ik een Nederlandse band bij De Wereld Draait Door over de crowdfundingcampagne voor hun nieuwe album hoorde vertellen, kwamen al die punten die in mijn hoofd zaten samen. Als het in de muziekwereld werkt, waarom dan niet voor een fotograaf of theatergezelschap?’

Hoe heb je het opzetten van Voordekunst kunnen financieren?

‘Ik vond een regeling van het ministerie van OCW (Onderwijs, Cultuur & Wetenschap red.), die innovatieve projecten eenmalig kon ondersteunen. Ik deed een aanvraag en ons plan werd gehonoreerd. Met dat geld kon ik beginnen om Voordekunst te ontwikkelen. Vanuit het AFK werd ik projectleider om het plan uit te voeren. Een fijne constructie omdat zij mijn salaris betaalden waardoor ik anderhalf jaar de tijd kreeg om het project zelfstandig te maken. In het begin schakelden we een extern IT bedrijf in voor het bouwen van de website en onze eerste medewerker was een stagiaire. Die werd later betaald medewerker en zo is de organisatie organisch gegroeid.’

De opkomst van Voordekunst in 2010 kwam in dezelfde periode als de forse bezuinigen van de regering op de kunst en cultuursector. Hoe kijk jij daarnaar?

‘Laat ik voorop stellen ik het totaal niet eens ben met de manier waarop de bezuinigingen destijds zijn doorgevoerd door de regering. De totale bedragen die we destijds met crowdfunding ophaalden (een half miljoen euro) stonden in schril contrast met de bezuinigingen (200 miljoen euro) die zijn uitgevoerd. Ik merkte wel dat bij veel gevestigde instellingen die jarenlang structureel subsidie kregen er bepaalde vanzelfsprekendheden waren ontstaan. Dat de zaal bijvoorbeeld half vol zat bij deze partijen, maakten hen niet uit.’

‘Toen ik een aantal van diezelfde instellingen over Voordekunst vertelde, reageerden ze: we gaan toch niet bedelen bij het publiek? Heel veel zelfstandige makers zagen daarentegen veel meer in het idee van crowdfunding en de mogelijkheden om de mensen te bereiken die je willen steunen. Subsidie en crowdfunding kunnen elkaar juist versterken. Als je een overheid hebt die zich inzet voor kunst en cultuur en een goede en gezonde basis financiert waar talent kan groeien, kunnen deze talenten doorgroeien en is het voor hen makkelijker om crowdfundingcampagnes uit te voeren. Net als dat je niet afhankelijk moet zijn van subsidies, is het ook niet wenselijk om volledig afhankelijk te zijn van crowdfunding. Gelukkig staat het huidige kabinet veel meer open voor kunst en cultuur. De hele negatieve tendens van een paar jaar geleden is er niet meer.’

Groeide het aanbod van projecten op Voordekunst meteen snel of had dat tijd nodig?

‘We begonnen met zes geselecteerde projecten bestaande uit verschillende disciplines en type makers. Met deze projecten hebben we eerst een half jaar getest. Na deze test kon iedereen zich aanmelden, wat resulteerde in 72 campagnes in het eerste jaar. De eersten die Voordekunst omarmden waren de podiumkunsten als muziek en theater. Muziek is nog steeds heel aanwezig met alle soorten disciplines, van klassiek tot rock en experimenteel tot pop.’

Was er al meteen sprake van een startbijdrage die makers moesten betalen om online te staan?

‘Nee, we hebben de startbijdrage van 121 euro geïntroduceerd toen we merkten dat er ook een aantal campagnes waren waar niks gebeurde. Dit straalt niet goed af op andere campagnes die wel hard hun best doen. Toen introduceerden we deze drempel zodat er commitment komt van de makers om het project te laten slagen. Vanaf het moment van deze startbijdrage steken wij ook tijd en moeite in de begeleiding, dus enig vorm van commitment is dan niet vreemd.’

Daarnaast vragen jullie een lage fee per succesvol project (7%). Is er ooit het idee geweest om dat te verhogen?

‘Vanuit business perspectief is het logisch dat die fee omhoog moet als je kijkt hoeveel tijd we kwijt zijn met de begeleiding en hoeveel het oplevert. Hierdoor zijn campagnes vanaf 6000 euro pas rendabel voor ons. De meerderheid van de projecten gaan echter over een kleiner bedrag en voor sommige makers is het al een ontzettende uitdaging om 1000 euro op te halen. We vinden het belangrijk om dat ook te faciliteren en mede daarom houden we de fee laag.’

Waarom is dat belangrijk?

‘We willen voornamelijk de mentaliteit bij veel makers stimuleren dat je beroep kan doen op je netwerk. Ik denk dat tegenwoordig de inkomsten van makers een combinatie van verschillende financieringsvormen is met eigen inkomsten, sponsoring, subsidie en eventueel crowdfunding. Deze financieringsmix wordt komende jaren alleen maar belangrijker. Daar moet je jezelf als maker van bewust zijn. Ik merk ook dat makers nog steeds verrast zijn wanneer mensen doneren of bijdragen aan het project. Maar je hebt ook echt iets te bieden denk ik, het gaat meer om de waarde van kunst en wat je creëert. Dat wordt nog wel eens onderschat, vooral door makers zelf.’

Wat zijn de uitdagingen voor jullie op het gebied van donateurs?

‘Het blijft een constante uitdaging om de groep donateurs te vergroten. We zien dat de donaties echt specifiek voor een bepaald project worden gedaan. Daarom is het belangrijk voor ons om de donateurs te laten zien welke projecten er nog meer zijn om aan te doneren. Ook moeten we er steeds meer voor gaan zorgen dat diegene die een donatie heeft gedaan terugkomt en vaker gaat doneren.’

Waar zie je de verschillen tussen de muziekwereld en andere sectoren die op Voordekunst staan?

‘Wat je vaak ziet is dat muziekprojecten een duidelijk doel hebben. Een bijdrage voor een nieuw(e) album, tour, optreden en/of videoclip is heel concreet. Dat werkt heel goed. Bij crowdfunding moet je je plan zo concreet en begrijpelijk mogelijk vertellen, anders haken donateurs af. Die weten anders niet waar ze geld aan geven. Je merkt dat musici ook echt gewend zijn om op een podium te staan en contact te maken met mensen. Hierdoor gaat een relatie opbouwen met fans en donateurs gemiddeld makkelijker bij musici dan bij bijvoorbeeld beeldhouwers.’

Is crowdfunding voor alle soorten artiesten geschikt?

‘Je moet vooral een crowdfundcampagne doen als je het leuk vindt, het is zeker niet voor iedereen. Als je het niet trekt om jezelf te presenteren om een bijdrage te vragen wordt het een kwelling. Een oplossing kan zijn om het door iemand anders te laten doen terwijl jij de input levert. Het werkt niet het beste, maar het kan wel.’

Het record (€83.000 opgehaald) voor een crowdfundcampagne staat op naam van theater Walhalla uit Rotterdam

Sommige mensen zullen zeggen, waarom kunnen muzikanten projecten niet zelf financieren in plaats van crowdfunding?

‘In principe zou je zelf veel kunnen financieren, maar als je iets maakt waarvan je weet dat anderen er blij van worden of er iets aan hebben kan je hen er bij betrekken. Mensen vinden het leuk om te geven en het is een uitwisseling; je biedt iets aan mensen die jou ondersteunen. Met crowdfunding ben je meteen draagvlak aan het creëren voor waar je mee bezig bent.’

‘Crowdfunding is sowieso meer dan alleen het doelbedrag. Het bedrag is niet de kern, de donateurs zijn je belangrijkste kapitaal. Ga daar slim mee om; veel donateurs willen betrokken blijven bij dat waar je mee bezig bent. Schroom daarom niet om ze op de hoogte te houden. We geven na het verstrijken van de campagne altijd de gegevens van de donateurs aan de makers.’

Hoe zie jij de toekomst van Voordekunst?

‘Momenteel zitten we jaarlijks op 750 campagnes en 1400 aanmeldingen. Ik denk dat het fenomeen crowdfunding zich blijft ontwikkelen en de vijver van donateurs nog lang niet is uitgeput. Er zullen steeds grotere campagnes mogelijk gemaakt worden met crowdfunding. Momenteel staat ons record op een project van 83.000 euro, maar er zijn nog veel meer groeimogelijkheden. Voornamelijk als er meer instellingen zouden meedoen. Ik vind het een mooi streven om uiteindelijk 10 miljoen per jaar middels crowdfunding op te halen. Momenteel zitten we op 4.3 miljoen dus we hebben nog wel even te gaan.’

Gerelateerde blogs van Gigstarter:

• Het succes en tips van Gigstarter artiest The Loopfactory in België

• Fulco Polderman (Warner Music): de kracht van marketing voor artiesten

• Achter de schermen: Muziekproducer Crip Theeuwes

Op de hoogte blijven van Gigstarter en zijn artiesten?
Meld je aan voor de kwartaal nieuwsbrief