Met een kliek twintigers naar een klassiek concert. Anno 2016 niet gebruikelijk waar nieuwe clubavonden en volle festivalposters elkaar proberen af te troeven om mensen binnen te krijgen. We komen aan bij het moderne Muziekgebouw aan ’t IJ en eenmaal binnen worden onze jassen zonder garderobe kosten opgehangen. Het staat alvast 1-0 voor de klassieke wereld.
Vanavond speelt het Sweelinckorkest. Opgericht in 1878 mag dit orkest van de universiteit van Amsterdam zich het oudste symfonieorkest van de hoofdstad noemen. Het orkest is een ware kweekvijver en biedt studenten de mogelijkheid om op hoog niveau hun talent te ontwikkelen.
De grote zaal van het Muziekgebouw aan 't IJ
Het optreden begint met een ouverture van Prins Igor van Aleksander Borodin. Een ouverture is het voorproefje waarin alle emoties en avonturen uit een opera samenkomen. Sinds de tijd van Mozart is het de bedoeling dat de ouverture het publiek opwarmt voor wat volgt. Achttien jaar werkte de componist aan dit mooie stuk vol emoties. Toen hij plotseling overleed nam een goede vriend en componist Nikolai Rimski-Korsakov het stokje over. Zou je zulke historie horen en voelen bij een set van een DJ in de Marktkantine? 2-0 voor de klassieke wereld.
Genoeg vergelijkingen. De klassieke muziek staat op zichzelf en moet je een keer ervaren. Zo is de akoestiek in muziekgebouw aan ’t IJ zo ontzettend goed dat mijn oorharen overeind staan. Het is een nieuwe staat van luisteren. Vijf rijen voor mij probeert een oudere man een snoepje te openen en elke handeling met het papiertje is te horen. Moet je nagaan als een violist begint te spelen. Machtig.
De violiste in topvorm
Voor het tweede stuk, het vioolconcert van Jean Sibelius, komt violiste Tosca Opdam het podium op om het solowerk op zich te nemen. Sibelius, violist van origine, schreef een vioolconcert waarbij de violist zou kunnen schitteren en niet zou verdrinken in de begeleiding van het orkest. In dit ambitieuze vioolconcert is de solist de absolute vorst. Tosca doorstaat deze test met gemak en is virtuoos op de viool, wat een geweldige gast-speelster.
Violiste Tosca Opdam en dirigente Libia Hernandez in actie
Na een staande ovatie is het tijd voor de pauze. Even bijkomen en bijpraten met iedereen over de ervaringen. Ondertussen staan er gratis drankjes op de tafel, een welkome bijkomstigheid bij klassieke concerten. Als we terugkeren in de zaal staat dirigente Libia Hernandez alweer klaar met haar plus minus 70 muzikanten. Sjostakovitsj negende symfonie staat op het punt van beginnen.
Stalin verwachtte na 1945 een groots en meeslepend meesterwerk wat Beethovens Negende symfonie naar de kroon kon steken en de macht van de Sovjet zou laten zien. Wat hij kreeg was Sjostakovitsj’s negende symfonie. Een satirische en overdreven symfonie omdat de componist Stalin niet wilde eren. Na aanvankelijk redelijk gunstig ontvangen te zijn kwam de kritiek wereldwijd los. De componist zou een te kinderachtig stuk hebben geschreven, niet passend bij de ernst van het moment. In 1948 werd het stuk, samen met veel andere werken van zijn hand, in de ban gedaan, en pas ruim na de dood van Stalin zou het daar uit komen.
De vreugde in het stuk is wrang en gespannen. De melodielijnen die de overwinning bejubelen zijn vaak alleen in hun vreugde, erg goed uitgevoerd door het orkest. Af en toe zijn er bombastische stukken die op een dun lijntje zitten tussen machtig en komisch. Ik geniet in mijn stoel.
Het afscheid
Dan is het tijd voor het afscheidsstuk van Libia Hernandez. De Cubaanse dirigente neemt na zes jaar afscheid van het Sweelinckorkest en speciaal daarvoor heeft orkestlid Bas van Win La Piaza Final gecomponeerd, Spaans voor het laatste stuk. Deze leeftijdsgenoot componeert een stuk voor 70 medemuzikanten. Nederig klap ik mijn handen stuk aan het eind.
Als ik joelend en enthousiast naar buiten loop zit ik met mijn vriendengroep te fantaseren over een optreden van het orkest op ons eigen feest. Als ik dan bedenk dat ze gewoon te boeken zijn via Gigstarter blijkt die droom opeens niet heel ver weg meer.
